Wat zijn sociaal cognitieve vaardigheden?
Sociale cognitie kan worden gedefinieerd als de cognitieve processen (dingen die een kind heeft geleerd) die vervolgens moeten worden toegepast in sociale situaties. Ieder kind leert in zijn ontwikkeling cognitieve vaardigheden en voor sociale situaties sociaal-cognitieve vaardigheden.
Met het ouder worden komen er stapsgewijs vaardigheden bij en komen de cognities op een hoger, abstracter niveau. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer inzicht hij of zijn krijgt in het eigen gedrag, de gevoelens, gedachten en bedoelingen van een ander. Zo komt een kind er op een dag achter dat het niet alleen observeert en beoordeelt, maar dat het zelf ook als object fungeert voor de ander en door die ander weer wordt geobserveerd en beoordeeld. Een weerspiegeling van de sociaal-cognitieve ontwikkeling vind je bij kinderen vaak in hun spel met andere kinderen.
Onder sociale cognitie wordt ook het denken over de sociale werkelijkheid verstaand, dat wil zeggen over personen en relaties tussen mensen en over regels in de interactie tussen personen.
Het definiëren van het begrip sociale cognitie kan op de volgende wijze worden gekoppeld aan het doorlopen van de stappen in de ontwikkeling van een kind:
- Kennis en ideeën verwerven over uiterlijk waarneembare kenmerken van mensen en waarneembaar gedrag.
- Kennis verwerven over innerlijke, niet waarneembare processen van henzelf of de ander en die kunnen afleiden, zoals kennis over gedachten en gevoelens, intenties, waarden en normen.
- Kennis verwerven over relaties en kwaliteiten van relaties tussen mensen kunnen afleiden, zoals vriendschap en liefde.
Als de sociale cognities van een kind niet goed ontwikkeld zijn, is het voor een kind lastig om bijvoorbeeld weerstand te bieden aan verleiding, behoeftebevrediging uit te stellen, frustraties te tolereren. Maar ook het wachten op je beurt en het delen met anderen zijn belangrijke sociale regels in onze samenleving waarvoor kinderen hun sociale cognities moeten aanspreken.
Bron: Manen, T.G. van, Prins, P.J.M., & Emmelkamp, P.M.G. (2007). Sociale Cognitieve Vaardigheden Test, Houten: Bohn Stafleu van Loghum.