De komende weken gaan bijna alle kinderen weer naar school. Dit is vaak een spannende tijd voor de kinderen zelf, maar ook voor veel ouders!
Kinderen kunnen zich over van alles en nog wat druk maken en met name de wat meer verlegen en teruggetrokken kinderen kunnen er erg tegenop zien weer naar school te gaan. Hieronder de meest voorkomende oorzaken van zorgen/angsten van kinderen en ouders (4-16) met betrekking tot school.
Peuter-/kleuterschool:
- Voor het eerst een hele dag zonder je ouders zijn, bang zijn dat je hen zult missen.
- Een nieuwe plek en een nieuwe leerkracht kunnen ertoe leiden dat kinderen zich zorgen maken of ze de weg in school wel kunnen vinden en of ze bijvoorbeeld de naam van de leraar wel kunnen onthouden.
- Het kennismaken met nieuwe kinderen kan erg spannend zijn; ‘Wat als ze me niet aardig vinden?’.
- Voor het eerst in een meer gestructureerde omgeving zijn kan onzekerheid en angst oproepen; ‘Wat zijn de regels?’ Wat moet ik doen?’.
Vanaf groep 3
- Nieuwe en onbekende leerkrachten.
- Minder intieme omgeving dan kleuterklas, minder tijd om te spelen.
- Toegenomen druk om aardig te worden gevonden, met name in de hogere klassen.
- Soms komen kinderen in een andere klas dan hun beste vriendje of vriendinnetje.
- Overprikkeld raken door het toegenomen lesaanbod.
- Moe en chagrijnig thuiskomen omdat ze zich op school de hele dag goed hebben gehouden.
- Verlegenheid en angstig gedrag wordt opgemerkt door leeftijdsgenoten en wordt niet altijd geaccepteerd, angst om er niet bij te horen.
Middelbare school
- Grotere en nieuwe school, misschien ook verder weg (alleen fietsen/reizen).
- Veel onbekende gezichten, het maken van nieuwe vrienden.
- Wisselen van klassen en leerkrachten per vak; ‘Zal ik het wel kunnen vinden allemaal?’.
- Weinig tijd tussen de lessen, drukke gangen en toiletten.
- Omkleden (samen met klasgenootjes) voor gymnastiek.
- Meer pestgedrag.
- Minder volwassen toezicht tijdens pauzes en tussenuren.
- Hogere verwachtingen op sociaal gebied, erbij willen horen.
- Meer kliekjes.
Adolescentie
- Snelle fysieke en hormonale groei leidt tot minder zelfvertrouwen en gevoel ‘anders’ te zijn.
- Enorme wisselende emoties, soms heel extreem.
- Meer complexe sociale contacten, druk om bijvoorbeeld vriendje/vriendinnetje te hebben.
- Druk van vriendjes, ‘meeloop-gedrag’ (drugs en alcohol).
- Toegenomen druk om te presteren.
- Soms ook omgaan met combinatie school/bijbaantjes (stress).
- Problemen met identiteit; ‘Wie ben ik?’.
Natuurlijk gelden deze punten niet voor ieder kind, maar ze geven wel een goed idee over de zorgen die kinderen kunnen hebben.
Wat kunnen we doen om deze zorgen wat te doen afnemen?
Ondersteun je kind door actief te luisteren. Dit betekent dat je soms je eigen agenda weg moet leggen (en je telefoon ;-)) en proberen te begrijpen wat je kind je eigenlijk vertelt.
Hier een paar tips
- Als je luistert, probeer je dan te verplaatsen in je kind. Focus op wat hij of zij zegt, niet op wat er al is gezegd.
- Accepteer dat je kind het recht heeft op zijn eigen gedachtes en gevoelens (en dat die dus anders kunnen zijn dan die van jou).
- Laat deze acceptatie zien door je houding (open), gesprekstoon (vriendelijk) en je gezichtsuitdrukking (neutraal, vriendelijk, begrijpend).
- Als je luistert, probeer dan te voorkomen dat je meteen vragen gaat stellen, je jouw eigen ideeën ventileert, meteen oplossingen aandraagt of je kind veroordeelt.
- Als je kind klaar is met vertellen, vat het gesprek dan samen en benoem de belangrijkste gedachten en gevoelens die geuit zijn.
Deze manier van luisteren lijkt in het begin heel vreemd, maar als je het vaker doet zul je merken dat het vanzelf gaat. Als je kind het vreemd vindt dat je op deze manier naar hem luistert en daar vragen over stelt, kun je uitleggen dat je in het verleden niet altijd goed geluisterd hebt en dat je het op deze manier beter wilt doen.
Door het luisteren naar je kind en het te helpen over zijn, of haar gevoelens te praten, zul je een beetje spanning en angst wegnemen en een begin maken voor hen om later in het leven problemen zélf te kunnen oplossen.
Vrije vertaling van het artikel van Dr. Barbara Markwa op http://www.psychologytoday.com/blog/shyness-is-nice/201308/back-school-worries